Saturday, February 18, 2006

..Stem Cell..

เซลล์บำบัด อีกทางเลือกหนึ่งของการรักษาโรคหัวใจ

การบำบัดด้วยเซลล์ คือ การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด (stem cell) เพื่อซ่อมแซมและเสริมสร้างเนื้อเยื้อที่ถูกทำลาย
Stem cell (เซลล์ต้นกำเนิด) หมายถึง เซลล์ที่ยังไม่สามารถพัฒนาตัวเป็นเซลล์ตัวเต็มวัยได้ เซลล์นี้สามารถพัฒนาเป็นเซลล์ต่างๆ ได้ขึ้นกับอวัยวะที่เซลล์เหล่านี้เข้าไปอยู่

Stem cell สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ

1. เซลล์ต้นกำเนิดในตัวอ่อน (Embryonic stem cell)
2. เซลล์ต้นกำเนิดในตัวเต็มวัย (Adult stem cell)

เซลล์ต้นกำเนิดจากตัวอ่อน ได้แก่ เซลล์ที่มาจากการผสมระหว่างอสุจิของเพศชายและไข่ของเพศหญิงจนเกิดเป็นตัวอ่อน (embryo) เซลล์ชนิดนี้ไม่นิยมใช้แพร่หลายเนื่องจากปัญหาทางจริยธรรม เซลล์ต้นกำเนิดอีกชนิดหนึ่ง ได้แก่ เซลล์ต้นกำเนิดในตัวเต็มวัย ซึ่งอาจได้มาจากไขกระดูก กล้ามเนื้อ หรือจากเลือด เซลล์เหล่านี้ยังมีความสามารถที่จะเจริญต่อไปเป็นเซลล์อื่นได้ตามอวัยวะที่เซลล์นี้ไปอยู่ และเป็นเซลล์ที่เป็นที่ยอมรับว่าไม่ผิดจริยธรรมและมีการศึกษานำไปใช้อย่างแพร่หลาย

การรักษาโรคหัวใจที่เราเคยได้ยินนั้น มีการเลือกใช้เซลล์ต้นกำเนิด (stem cell) ชนิดที่ได้มาจากเลือดของผู้ป่วยเองในการรักษาโรคภาวะหัวใจวายและโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดในคนไข้มาแล้ว 26 ราย เซลล์นี้มีความปลอดภัยสูงและไม่ผิดหลักจริยธรรม เนื่องจากเป็นเซลล์ของผู้ป่วยเองและได้ผ่านการคัดแยกเซลล์ต้นกำเนิดออกจากเลือด แล้วนำไปเพิ่มจำนวนขึ้นจนมากพอสำหรับใช้ในการรักษา
ขั้นตอนได้แก่

เก็บเลือดจากผู้ป่วยจำนวน 250 ซีซี. ประมาณ 1 อาทิตย์ก่อนการผ่าตัด หลังจากกรรมวิธีพิเศษจะทำให้ได้เซลล์ประมาณ 2-50 ล้านเซลล์ในปริมาณ 15 ซีซี. เพื่อใช้ในการฉีดโดยการผ่าตัดใช้กล้องผ่านรูเล็กทางหน้าอกด้านซ้าย ก่อนการฉีดเซลล์ในรายที่กล้ามเนื้อตายและหัวใจวายจากการขาดเลือด ต้องทำการตรวจแบบสัมผัสภายนอก (noninvasive) ด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (Cardiac Magnetic Resonance Imaging หรือ CMR) ก่อนเพื่อหาบริเวณกล้ามเนื้อที่ยังไม่ตาย (viable) และกล้ามเนื้อที่ตายแล้ว (nonviable myocardium)

การฉีดเข้าไปในร่างกายทำอยู่ 2 วิธี คือ ฉีดผ่านท่อสายยาง ซึ่งแพทย์อายุรกรรมได้ทำการสวนเข้าไปไว้ในหัวใจ ก็เอาเซลล์นี้ฉีดเข้าไปด้วย อีกวิธีคือ ผ่าตัดเจาะรูทางด้านซ้ายประมาณ 3 รูแล้วส่องกล้องเข้าไปแล้วเปิดเยื่อที่หุ้มหัวใจเข้าไปก็เห็นกล้ามเนื้อหัวใจ แต่ก่อนมาถึงจุดนี้ต้องศึกษาก่อนว่าเส้นเลือดที่ไปเลี้ยงหัวใจปกติหรือไม่ กล้ามเนื้อหัวใจบีบตัวอย่างไร มีผลอย่างไร ต้องรู้แน่ชัดว่าควรจะฉีดลงไปจุดใด


การรักษาโดยใช้เซลล์บำบัด

ในกลุ่มผู้ป่วยโรคหัวใจขาดเลือดหรือหลอดเลือดหัวใจตีบ จะใช้ "เอนโดธีเลียล โปรเจนิเตอร์เซลล์" ที่ได้มาจากร่างกายของผู้ป่วยในการเสริมสร้างการก่อตัวของหลอดเลือดใหม่ภายในบริเวณเนื้อเยื่อที่มีการอุดตันของหลอดเลือดและบรรเทาอาการของโรคที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วย ซึ่งได้แก่อาการเจ็บหน้าอกอย่างรุนแรง โดยเฉพาะในรายที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาที่มีอยู่ในปัจจุบัน

เซลล์เหล่านี้เมื่อผ่านกระบวนการเพาะเลี้ยง จะถูกนำไปปลูกถ่ายโดยการฉีดเข้าสู่หัวใจของผู้ป่วยในบริเวณที่มีการอุดตันของหลอดเลือดหัวใจ เพื่อสร้างหลอดเลือดใหม่ไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจ นอกจากนี้ เอนโดธีเลียลโปรเจนิเตอร์เซลล์บางส่วนยังสามารถแปรสภาพไปเป็นกล้ามเนื้อเรียบและเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจที่ช่วยส่งเสริมการสร้างกล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อหลอดเลือดที่สูญเสียไปขึ้นมาใหม่อีกครั้ง

เอนโดธีเลียลโปรเจนิเตอร์เซลล์เป็นเซลล์ต้นกำเนิดกลุ่มรอง มีความสามารถในการแปรสภาพไปเป็นเซลล์เยื่อบุหลอดเลือดด้านใน หรือที่เรียกว่า เอนโดธีเลียม ซึ่งมีคุณสมบัติในการสร้างหลอดเลือดใหม่และซ่อมแซมหลอดเลือดที่เสียหาย ซึ่งคุณลักษณะเหล่านี้ใช้ในการบำบัดรักษาผู้ป่วยที่มีอาการของโรคหัวใจที่เกิดจากหลอดเลือดหัวใจอุดตัน

6 Comments:

At 1:34 PM, Anonymous Anonymous said...

:-)

 
At 12:56 AM, Blogger hospitalgirl said...

สวัสดีค่ะคุณ someone ขอบคุณที่เข้ามายิ้มทักทายนะคะ :)

 
At 5:15 PM, Anonymous Anonymous said...

ขอบคุณสำหรับข้อมูลดีๆ ค่ะ ขออนุญาตินำไปเผยแพร่ให้เพื่อนได้ทราบทั่วกันด้วยนะคะ

 
At 11:54 PM, Blogger hospitalgirl said...

ด้วยความยินดีค่ะคุณ Dottie..ทั้งนี้ทั้งนั้น เรื่องของ stem cell ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ในวงการแพทย์ด้วยซ้ำ..การยอมรับ หรือไม่ก็ยังไม่ค่อยเป็นที่ชัดเจนค่ะ....ที่มาของข้อมูล : จากโรงพยาบาลกรุงเทพค่ะ :)

 
At 8:58 AM, Anonymous Anonymous said...

เซลล์มหัศจรรย์แห่งการบำบัดใช่ม๊า การวิจัยเรื่องนี้ค่อนข้างจะกล้ำกึ่งอยู่ระหว่างการพัฒนาการทางวิทยาศาสตร์และศีลธรรมเนอะ ถ้าสิ่งที่สร้างขึ้นมาไม่ได้ก่อกำเนิดให้มีชีวิตขึ้นมา ก็คงจะไม่มีปัญหา แต่การสร้างเซลล์จาก embryonic stem cell นี่ล่อแหลมมากจริงๆ เหมือนเป็นการ clone มนุษย์ ขึ้นมาได้เลยใช่มั้ย ทำให้นึกถึงหนังเรื่องนึงไม่นานมานี้ The Island ดูหรือยัง ลองดูนะเป็น dvd แล้วมั้งตอนนี้
นอกจากวิธีนี้จะช่วยรักษาโรคหัวใจแล้ว ตอนนี้ยังมีความคืบหน้าในการรักษา มะเร็งเม็ดเลือดขาวและมะเร็งอื่นๆ โรคข้ออักเสบรูมาทอยด์ โรคพาร์คินสัน โรคเบาหวานด้วยนะ แต่ก็ไม่รู้ว่าบ้านเราจะทำได้ถึงขั้นไหนแล้ว ถ้าสนใจมีรายละเอียดเรื่องนี้ ใน National Geographic ฉบับภาษไทย ประจำเดือนกรกฎาคม 2548
:-)

 
At 2:53 PM, Blogger hospitalgirl said...

เรื่อง The Island ยังไม่ได้ดูค่ะคุณ someone..ขอบคุณสำหรับคำแนะนำนะคะ ไว้จะหามาดู..เรื่อง stem cell ยอมรับในบางประเทศเท่านั้น แต่ส่วนใหญ่ หลายๆประเทศยังไม่ยอมรับค่ะ รวมทั้งประเทศไทยด้วย อีกอย่าง โรค3000 ชนิด ที่เค้าคุยไว้ เมย์ก็ไม่ค่อยแน่ใจว่า หาย 100 เปอร์เซนต์หรือไม่..มีคนไข้ที่ยอมให้ทดลอง ก็คือคนไข้ที่ไม่รู้จะใช้วิธีไหนรักษาแล้วมั้งคะ ..พูดยาก..ถึงเทคโนโลยีจะก้าวหน้าไปขนาดไหนแล้ว แต่จริงๆ แล้ว เมย์ว่า มนุษย์ไม่สามารถเอาชนะ สิ่งที่พระเจ้าสร้างมาให้ได้หรอกนะคะ :)

 

Post a Comment

<< Home